Yeni Yıl Ağacı Gelenekleri

Yeni Yıl Ağacı Gelenekleri

Yeni bir yıla giriyoruz. Yılbaşında bir çoğumuz ağaçlarımızı süsledik ve ışıklandırdık. Her ne kadar yılbaşı ağaçları Hristiyanlara ya da batı uygarlıklarına mal edilse de çok eski dönemlere kadar uzanan bir gelenek.

Yılbaşı ağacının kökeni Pagan topluluklarına kadar uzanıyor. O çağlarda çam gibi yaprak dökmeyen ve her mevsim yeşil kalabilen ağaçların ölümsüzlüğü simgelediğine inanılıyordu. Ölümsüz yaşamı temsil eden bu tür ağaçlar, yılbaşı, gündönümleri gibi önemli günlerde ve kutlamamalarda yer alırdı. Doğanın kutsallığına ve ilahi gücüne inanan Paganlarda bu gelenek, “bereketin evin içine çekilmesi” için uygulanıyordu.

Ağaçların yaprak ve dallarından elde edilen çelenkler de Çin ve Mısır uygarlıklarında da kendisine yer buluyordu. Ölümsüzlük ve zamansızlık kavramlarını temsil ettiğine inanılan çam ağaçları, Çin ve Mısır dışında Yahudi toplulukları içinde de süregelen bir gelenek oldu.

Ağaçların süslenmesi ve yeni yıla girilirken yapılan kutlamalarda ağaçların da kullanılması, eski Türk gelenekleri arasında da vardı. İslamiyet öncesi Türk toplulukları, yılbaşı, gündönümü gibi önemli günlerde “Hayat Ağacı” olarak adlandırılan akçam ağaçlarını süslerdi. Bu önemli günlerde söz konusu ağaçların etrafında dans edilirdi. Ayrıca İyilik Tanrısı olarak kabul edilen Ülgen’in dilekleri kabul etmesi için akçam ağacının altına hediyeler bırakılır, ağacın dallarına bant benzeri nesneler asılırdı.

Doğu toplumlarından zaman içinde batıya kayan ağaç süsleme geleneği, Hristiyanlık öncesi Avrupa’da da kabul gördü. Doğanın gücüne inanan bazı toplulukların bu anlamda ağacı da kutsal kabul ettikleri biliniyor.

Günümüzde bilinen yılbaşı ağacı süsleme geleneğinin yanı sıra farklı uygulamalar da mevcut. Örneğin Hollanda’da “geçen yılın kötü ruhlarını kovmak, yeni yıla huzurlu ve mutlu girmek amacıyla” sokakta yılbaşı ağacı yakılıyor. İspanya’da ise yılbaşı gecesi şehir meydanlarındaki çam ağaçlarının altında toplanılıyor.

Yılbaşı ağacı olarak dünyanın birçok yerinde çam ağaçları tercih ediliyor. Ancak Hindistan’da durum biraz daha farklı. Bu ülkede çam yerine mango ve muz ağaçları yılbaşı için özel olarak süslenip ışıklandırılıyor.